Yếu tố kiến trúc bản địa ở nước ta có sự biến thiên rất đa dạng và thú vị theo suốt chiều dài địa lý, hình thành nên những kiểu nhà đặc trưng cho vùng miền, nếp văn hoá và con người nơi đó. Mỗi hình thái xây nhà, dựng cửa của từng địa phương không chỉ là câu chuyện về hành trình di sản mà còn là những chắc lọc, kinh nghiệm đáng trân trọng qua nhiều thế hệ để tạo nên ngôi nhà bền vững.
Có thể nhắc đến những ngôi nhà ba gian đặc trưng của vùng đồng bằng Bắc bộ, kiểu nhà đã đi vào trong tâm thức mỗi người với bao hồi ức êm đềm, trở thành một nét thơ, một chốn bình yên mỗi lúc nghĩ về. Hoặc hình ảnh mộc mạc, mạnh mẽ của những ngôi nhà sàn Tây Nguyên sử dụng toàn bộ vật liệu nguyên sơ nhất từ núi rừng như cỏ tranh, tre, gỗ, lồ ô... vậy mà vẫn rất vững chãi, có kết cấu khung hợp lý và mái dốc rất ấn tượng. Cũng có thể nhắc đến những ngôi nhà rường ở Huế với dấu ấn sang cả và đầy công phu trong tạo tác. Ở vùng duyên hải miền Trung lại phổ biến nhà ống, có sân trước với những hàng rào lửng và cửa gỗ xanh dương; hay ở miền Tây lại xuất hiện khá nhiều kiểu nhà "cao cẳng" tương tự như nhà sàn để thích nghi với cuộc sống sinh hoạt vào những mùa nước nổi...
Kiến trúc nhà ở ngày xưa
Tất cả những kiểu nhà đặc trưng này, dù phức tạp hay đơn giản, dù "giàu" hay "nghèo", cũng đều cùng tạo nên một "bản đồ" đa sắc cho các loại hình không gian ở, tạo nét hấp dẫn cho kiến trúc bản địa. Tuy nhiên, có một thực tế là các kiểu nhà truyền thống đang dần ít đi và một số chỉ còn là những hình mang tính hoài niệm. Một phần của sự "biến mất" này là bởi thay đổi trong nhận thức về thẩm mỹ và tiện nghi của số đông, sự lên ngôi của các trào lưu kiến trúc hiện đại, sự mai một trong kỹ thuật xây dựng truyền thống (đặc biệt với các kiểu nhà đòi hỏi trình độ thủ công cao) và đặc biệt, sự thiếu hụt, thậm chí cạn kiệt, trong các nguồn nguyên vật liệu tự nhiên để cấu thành nên ngôi nhà...
Việc không gìn giữ được những nét đẹp truyền thống là một điều đáng tiếc, nhưng ngược lại, những gia chủ có mong muốn tiếp tục duy trì "câu chuyện văn hoá" của kiến trúc bản địa lại phải đối mặt với nhiều trở ngại. Giải pháp sử dụng các vật liệu mới cho những kiểu nhà truyền thống là không thể tránh khỏi, vấn đề đặt ra là phải chọn lựa làm sao, xử lý thế nào để tạo nên sự phù hợp về thẩm mỹ mà vẫn đảm bảo cao nhất về tiện nghi, điều kiện không gian ở cho gia chủ.
Đã có nhiều ví dụ đáng khích lệ về những công trình có nghiên cứu, ứng dụng vật liệu công nghiệp vào ngôi nhà truyền thống. Cụ thể nhất là việc sử dụng nguồn gỗ rừng trồng (gỗ nhập khẩu) ngày càng phổ biến để thay thế cho các loại thiết mộc của rừng nhiệt đới đang suy kiệt ở nước ta. Các loại gạch không nung, siêu nhẹ với công nghệ mới đang xuất hiện nhiều hơn, vừa giảm tác động tới môi trường thông qua tiết kiệm nhiên liệu hoá thạch để nung gạch, vừa giảm tải trọng một cách ấn tượng cho công trình nhờ khối lượng nhẹ, từ đó tiết giảm chi phí đầu tư cho kết cấu và móng công trình.
Một nhân tố đáng kể khác đó là vật liệu làm mái. Yêu cầu mái tranh, mái lá cho công trình trong giai đoạn hiện nay thực sự là một thử thách rất lớn cho giới chuyên môn, bởi chưa kể đến nguồn nguyên liệu không sẵn có, thợ thi công có đủ tay nghề cũng rất khan hiếm. Việc sử dụng mái tôn trở thành lựa chọn khả thi nhất. Một trong những lý do để mái tôn được chọn là vì sự biến hoá rất đa dạng cùng chủng loại, màu sắc phong phú mà vật liệu này đang có trên thị trường. Với những ứng dụng của công nghệ, mái tôn không chỉ khắc phục phần lớn những nhược điểm vốn có như nóng, ít ổn định mà còn có bước cải thiện vượt bậc về mặt thẩm mỹ qua màu sắc và cách xử lý bề mặt đa dạng để phù hợp với nhiều loại hình công trình khác nhau.
Những ngôi nhà sử dụng vật liệu mái tôn
Một trong những thương hiệu hàng đầu thị trường về sản xuất tôn là tôn Zacs đã tiên phong trong "nhiệm vụ" đa dạng hoá vật liệu mái. Để có thể mang lại lựa chọn phù hợp nhất với từng phong cách nhà ở khác nhau, những dòng tôn Zacs Hoa Cương đã được phát triển. Dòng tôn Zacs Sắc Việt sản xuất bằng công nghệ hiện đại theo tiêu chuẩn Úc với bề mặt vân đá sang trọng 5 màu phong thuỷ và 3 bộ màu PhúcTộc thọ (Vàng gợi phúc, Dương khai lộc, Ngọc khơi thọ) và bộ màu Phong Thuỷ đặc biệt (với Hoả phát đạt, Mộc khởi sinh, Thuỷ trường tồn, Kim phúc lộc, Thổ bình an) đầy ấn tượng để góp phần vào sứ mệnh che chở cho từng tổ ấm Việt.
Biên tập bởi Diễn đàn Mái Đẹp Nhà Sang
